Van ontdekking naar ontdekking in station Hoofddorp (1.4)

Het oude station Hoofddorp is een gebouw vol verrassingen. En de grootste verrassing is wel dat dit fraaie, opvallende, stijlvolle, zeg maar gerust: monumentale bouwwerk géén monument is. De mannen van de plaatselijke historische club Meerhistorie verbaasden zich er jaren geleden al over in hun gelijknamige verenigingsblad. De verwondering heeft kennelijk nog niet tot actie geleid. De eigenaar, de gemeente Haarlemmermeer, zou het gebouw zonder al te veel juridische problemen grootschalig kunnen verknallen of zelfs kunnen slopen. Niet dat de gemeente dat wil – sterker nog, het gebouw staat er redelijk netjes bij – maar toch… In Haarlemmermeer weet je het maar nooit.

Verscholen herenhuizen in station Haarlem (1.4)

Het zou veel te veel eer zijn voor de Haarlemmermeerlijnen om station Haarlem te omschrijven als een van hun restanten. Station Haarlem bestond al lang voordat het boemeltje door de polder ging rijden. Er bestond al een station Haarlem lang voordat er zelfs maar aan werd gedacht om het Haarlemmermeer dróóg te malen. Er bestond zelfs al een station Haarlem toen de aller-, allereerste trein door Nederland reed. Kortom: bij dit gebouw passen de Haarlemmermeerlijnen slechts diepe nederigheid.

Met de Vossloh 708 over de Oude Baan (1.4)

Het enige stuk Haarlemmermeerlijn waarop nog steeds treinen rijden, ligt in Haarlem. Het is heel eenvoudig te vinden. Loop in station Haarlem naar Spoor 1, kijk over de rand van het perron en volg met het oog het spoor naar het oosten. Zie daar, het tracé waarop ooit de stoomtrein richting Hoofddorp en Aalsmeer tufte.

Station Rijksstraatweg heeft weer kleur gekregen (1.4)

Vanaf de straat gezien lijkt er sinds het vorige bezoek weinig te zijn veranderd. De afgebrokkelde houten afscheiding langs het erf, het detonerende metalen toegangshek en de uit aangestampt grind bestaande voortuin zijn er nog steeds. Het gevoel van onttakeling houdt echter op bij de voordeur. Station Rijksstraatweg is krachtig gereanimeerd.

Fietsen over het spoor door Haarlem (1.4)

Hoewel spoormaatschappij HESM de Haarlemmermeerlijnen met degelijk, nieuw spul begon, was het geen bedrijf dat technische hoogstandjes de rails opstuurde. Het noemde zich heel modern de Hollandsche Electrische Spoorweg-Maatschappij, maar het reed louter met stoomlocomotieven. Dat was ook toen al een verouderde techniek, maar wel lekker goedkoop.

Een glanzende vuurbaak langs de stad (1.4)

Spoorhuis 12 staat op het snijvlak van twee werelden. Aan de ene kant de Vijfhuizerpolder, waarin het met zijn helwitte gevel en glinsterende pannendak al van verre oplicht, als een vuurbaak op het land. Aan de andere kant Meerwijk met zijn kronkelende straatjes, van waar uit de spoorwoning vooral een vreemde eend in de bijt lijkt: een landelijk ogend huisje, verdwaald in een grauwe, Haarlemse nieuwbouwwijk.

Opgeblazen pijlers, in de grond geslagen bielzen (1.4)

De Duitsers hebben grondig werk verricht toen ze in 1941 de pijlers van de spoorbrug over de Ringvaart bij Vijfhuizen opbliezen. Van het kunstwerk is zo’n 65 jaar later werkelijk niets meer terug te vinden. Het spoordijkje langs de brugwachterwoning maakt duidelijk waar het ding ongeveer moet hebben gelegen, maar verder zijn er geen aanwijzingen meer.

Een huis op zeventien meter smurrie (1.4)

Jan d’Hane moppert een beetje als hem wordt gevraagd iets over zijn brugwachterwoning aan de Ringvaart in Vijfhuizen te vertellen. ,,Ach, ik hou er niet van om naar het verleden te kijken. Ik hou me liever met de toekomst bezig. En wat moet ik eigenlijk over dit huisje vertellen?”
Het kost hem uiteindelijk een kleine twee uur om die laatste vraag te beantwoorden. Ietwat aarzelend, met enige tegenzin zelfs, maar tenslotte steeds enthousiaster geeft d’Hane een rondleiding door zijn huisje, waarbij hij uiteindelijk zelfs nog wat wetenswaardigheden over de onderzijde van de vloerbalken weet te melden.

Een mysterieus huis, ver van de spoorlijn (1.4)

Als een duveltje uit een doosje duikt ze opeens op uit de bestekken van de Haarlemmermeerlijnen: de ‘militaire woning te Vijfhuizen’. De bestektekening is in de stijl van de andere gebouwen langs dit spoor. Ze heeft, net als al die andere bestekken, een onmiskenbare art-nouveau-achtige zwierigheid. Maar het gebouwtje zelf lijkt helemaal niet op de spoorhuizen van de Haarlemmermeerlijnen. Het is veel eenvoudiger, meer rechttoe rechtaan.

Station Vijfhuizen is weer bijna terug bij af (1.4)

Niets ten kwade van alle andere voormalige spoorgebouwen van de Haarlemmermeerlijnen, maar het mooiste, opvallendste en best geconserveerde gebouw is ongetwijfeld station Vijfhuizen. Blinkend wit, de glimmende dakpannen al van verre schitterend, is het oude station met de dorpsnaam op zijn gevel een niet te missen verschijning langs de Geniedijk.